Bir Zamanlar Dünyanın En Büyük Sosyalist Ülkelerinden Biri Olan Eski Yugoslavya’nın Karma Tarihinden 8 Önemli Nokta
Dünya tarihinde birçok farklı devlet kurulmuş ve kurulanların birçoğu yıkılarak farklı ülkeler olarak günümüze kadar gelmiştir. Bunlardan biri de Yugoslavya. Balkanlar tarih boyunca karmaşık siyasi yapısıyla bilinen bir bölge olmuştur. Bu karışıklık 20. yüzyılda da devam etti ve Yugoslavya denilen bölge.Siyasi yapı aynı yüzyılda üç kez değişti.
Bugün Yugoslavya diye bir ülke yok çünkü son iç savaş batılı devletlerin de etkisiyle bölge milletlerini kışkırtmış ve daha küçük devletlerin kurulmasına yol açmıştır. Geçen yüzyılın karmaşasıyla hatırlasak da bölgenin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Gelin eski Yugoslavya bölgesinin tarihi hakkındaBirçoğunu ilk kez duyacağınız sıra dışı bilgilere gelin yakından bakalım.
Eski Yugoslavya’nın tarihine dair bazılarını ilk kez duyacağınız farklı bilgiler:
- Yugoslavya bölgesindeki ilk yerleşimler Roma’dan bile eskidir.
- Aziz Paul bölgede Hıristiyanlığı bizzat yaydı.
- Çok geçmeden Yugoslavya bölgesine Slavlar ve Türkler geldi.
- Osmanlı İmparatorluğu dönemi, bölgenin en sakin dönemlerinden biriydi.
- Yugoslavya adı verilen ilk krallık 20. yüzyılda kuruldu.
- Yugoslavya, sosyalist bir yönetim altında yeniden küllerinden doğdu.
- Kosova Savaşı, yakın tarihin en kanlı savaşıydı.
- Yugoslavya’dan ayrılan ülkeler birçok farklı devlet olarak varlıklarını sürdürürler.
Yugoslav bölgesindeki ilk yerleşim birimleri Roma’dan bile daha eskidir:
Yugoslavya bölgesine ilk yerleşenler bir Hun kabilesi olan İliryalılardı. Bu set MÖ 4. yüzyıl Tuna’yı geçerek Trakya’ya yerleşti. Bugünkü İşkodra bölgesi Büyük İskender’in babası tarafından ele geçirildi. Sonraki dönemde Dalmaçyalıların İlirya hükümdarı Gentius’a karşı ayaklanmasından sonra bölge Roma’nın kontrolüne geçmiştir.
Aziz Paul bölgede Hıristiyanlığı bizzat yaydı:
- Aziz Paul
Roma İmparatorluğu döneminde Yugoslavya ilk bölünmesini yaşadı. İmparator I. Theodosius 395 yılında ölünce bölgeyi iki oğluna bıraktı. Bölgede Hristiyanlığın yayılması farklı bir hikaye. Çünkü Hristiyanlığın ikinci kurucusu olarak kabul edilen Aziz Paul, yandaşlarıyla birlikte bölgeye gelmiş ve bizzat misyonerlik faaliyetleri yürütmüştür. Bu, o dönemde en yoğun Hristiyan nüfusa sahip bölgeydi.
Çok geçmeden Slavlar ve Türkler Yugoslavya’ya geldi:
5. ve 6. yüzyıllarda Yugoslavya bölgesine birçok farklı Slav kümesi geldi. Daha sonra kurulacak Yugoslavya devleti halkı fiilen bu dönemde bölgeye yerleşmiştir. Birkaç asırlık Slav hakimiyetinden sonra 11. ve 12. yüzyıllarda Peçenekler, Kumanlar ve Uzlar gibi farklı Türk boyları bölgeye geldi. 15. yüzyıla kadar aktif bir biçimde varlıklarını sürdüren bu Türk boyları Avrupa ile ticaret yapmıştır. Yani Yugoslavya bölgesinin kurucularının ortasında Türkler var.
Osmanlı İmparatorluğu dönemi, bölgenin en sakin dönemlerinden biriydi:
Osmanlılar Yugoslavya’ya ilk olarak 1389 Birinci Kosova Muharebesi ile adım attı. Ta ki Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü olduğu 17. yüzyıla kadar. Yugoslavya bölgesi ve çevresi tarihinin en sakin dönemlerini yaşadı. Ne yazık ki Fransız İhtilali ile ortaya çıkan batılı devletlerin kışkırtmasıyla bölge 18. yüzyılda kaynamaya başladı ve bu kaynamanın günümüzde de devam ettiğini hepimiz biliyoruz.
Yugoslavya adı verilen ilk krallık 20. yüzyılda kuruldu:
- İskender ben
Bölgeye tarihi açıdan baktığımız için Yugoslavya diyoruz ama bu bölge 1929 yılına kadar. Buna Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı vb. deniyordu. Bölgedeki farklı devletlerin birleşmesi ile 3 Ekim 1929’da Yugoslavya Krallığı kurulmuştur. Birinci Dünya Savaşı sırasında birçok önemli olayda kilit rol oynayan Yugoslavya Krallığı fazla yaşamadı.
Yugoslavya, sosyalist bir yönetim altında yeniden küllerinden doğdu:
- Josip Broz Tito
İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması, diğer birçok ülkenin yanı sıra Yugoslavya Krallığı’nı da karıştırdı. Josip Broz Tito 1942’de Yugoslavya, Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi’ni topladı. hem Nazilerin aleyhine çalıştı hem de bölgede birbiriyle çatışan farklı ulusları bir çatı altında topladı. 1943’te Sosyalist Demokratik Federal Yugoslavya kuruldu ve bölgede uzun bir barış dönemi başladı.
Ülke, 1946’da ve son olarak 1963’te Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti olarak yeniden adlandırıldı. Adı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti olarak değiştirildi. 1980’de Tito’nun ölümünden sonra ne yazık ki Yugoslavya parçalandı. Parçalanmasının ardından yaşananlar, dünya yakın tarihinin en kanlı olayı oldu.
Kosova Savaşı, yakın tarihin en kanlı olaylarının yaşandığı savaş oldu:
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti çökünce, Sırbistan ve Karadağ Yugoslavya’yı devam ettirme kararı aldı. Ancak bu duruma karşı çıkan ve bağımsız olmak isteyen eski Yugoslavya devletleri de olmuştur.Kosova bölgesindeki askerler, merkezi Belgrad’da kurulan Sırp kontrolündeki devlete karşı çıktı.
Kosova’da kurulan Kosova Kurtuluş Ordusu bağımsızlık istedi ancak Sırp yönetimi bu duruma izin vermedi. 1998-1999 yılları arasında Kosova Savaşı yaşandı. Modern dünyada, tüm uygarlıkların gözü önünde, Avrupa’nın ortasında ne yazık ki bu kısa zaman diliminde inanılmaz olaylar yaşandı. Ancak Kosova 2008 yılında bağımsızlığını ilan etti.
Yugoslavya’dan ayrılan ülkeler birçok farklı devlet olarak varlıklarını sürdürmektedir:
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin dağılmasından sonra bölgede birçok iç savaş yaşandı. Bu savaşlar sırasında yeni devletler kurulmuş ve daha sonra bir kısmı dağılmıştır.Yugoslavya’dan ayrılan ülkelerden bazıları şunlardır:
- 1991 yılında kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren Hırvatistan
- Hersek – Bosna ve Hırvat Cumhuriyeti, 1992’de kuruldu ve 1994’te feshedildi
- Sırbistan – Karadağ, 1992’de kuruldu ve 2006’da dağıldı
- 1992’de kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren Republika Srpska
- Republika Srpska Krayina, 1991’de kuruldu ve 1995’te dağıldı.
- Bosna-Hersek, 1992’de kuruldu ve 1998’de dağıldı.
- 1991 yılında kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren Kuzey Makedonya
- 1991 yılında kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren Slovenya
- 2006 yılında kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren Karadağ
- 2008 yılında kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren Kosova
Bir zamanlar dünyanın en büyük sosyalist ülkelerinden biri Eski Yugoslavya’nın tarihine dair bazılarını ilk kez duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik.Yugoslavya’nın en barışçıl dönemlerinin, bölünmeden tek bir kimlik altında yaşadıkları dönem olduğu hepimize ders olması gereken tarihi bir gerçektir.
