TÜBİTAK’tan Erdemir cürufuna ‘tehlikeli atık’ raporu
Mustafa Özdemir
ZONGULDAK –Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde faaliyet gösteren Ereğli Demir Çelik Fabrikalarında (Erdemir) işlenen cüruf için TÜBİTAK tarafından “Tehlikeli Atık” belgesi verildi.
Erdemir’in üretiminden çıkan cürufu işleyen Kılıçlar Madencilik, ilçe halkı ve çevrecilerden gelen tepkiler üzerine Çevre Bakanlığı’ndan ‘Çevre ve Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir’ kararı aldı.
‘CURUF RİSK SINIRININ ÜZERİNDE FİYATLAR’
Tepkilere neden olan karar üzerine harekete geçen Ereğli halkı ve çevreciler, Zonguldak İdare Mahkemesi’nde iptal davası açtı. Şubat 2023’te mahkeme, cüruf tesisleri ve çevresinde keşif yaparak Kılıçlar Madencilik’in işlediği cüruftan numuneler aldı ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’ndan (TÜBİTAK) tehlike ölçeği istedi.
Zonguldak İdare Mahkemesi’nin TÜBİTAK’tan talep ettiği cüruf tehlike cetveli raporu geçtiğimiz günlerde açıklandı. Erdemir cürufu üzerinde Tübitak Marmara Araştırma Merkezi tarafından yapılan incelemeler sonucunda Zonguldak İdare Mahkemesi’ne sunulan raporda cürufun bazik ve inorganik olduğu ve risk özelliği R41(H318) içeren bileşik ölçüsü verilen sınır değeri belirlemiştir. Bu risk ibaresi için Atık Yönetimi Yönetmeliği’nde (AYY). aşıldığı belirtilmiştir.
‘BALIKLARI ÖLDÜRÜR’
İlçe halkının işbirlikçi yöntemle topladığı 25 bin lira ile yaptığı TÜBİTAK cüruf raporunda ortaya çıkan en önemli detay, balıklar üzerinde ‘Toksik İzleme Faktörü’ (ZSF) deneyi oldu. Bu deneyde cürufun suyla birleştiğinde balıklar üzerinde ölümcül bir etkiye sahip olduğu ortaya çıktı.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan cüruf raporunun ‘değerlendirme’ bölümünde şu ifadelere yer verildi: “Bütün bu tespitler sonucunda proses çıkışı 23T351-2’den kalan ürün (Agrega) numunesi cüruf olarak değerlendirilmiştir. Atık Yönetmeliği’ne kıyasla ‘tehlikeli atık’ AYY kodu (160303*) “Tehlikeli maddeler içeren inorganik atık” olarak tavsiye edilmektedir.
